بررسی ویژگیهای ژئومورفولوژیکی برخانهای غرب دشت لوت (شرق شهداد-دشت تکاب)

Authors

مهران مقصودی

mehran maghsoudi university of tehranتهران- خیابان انقلاب- خیابان وصال شیرازی- کوچه آذین- دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران سعید نگهبان

saeed negahban university of shirazدانشگاه شیراز سجاد باقری

sajad bagheri university of tehranدانشگاه تهران

abstract

وسعت زیادی از پهنه ایران را سطوح نسبتا هموار و کم ارتفاعی تشکیل می دهد که بدلیل ارتفاع اندک و سایر عوامل اقلیمی، از شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردارند. فقر پوشش گیاهی و همواری نسبی، موجب غلبه فرآیندهای کندوکاو و تراکم بادی در این مناطق شده است. میزان فرسایش بادی و حجم نقل و انتقال مواد، وابسته به ویژگیهای باد اعم از سرعت، جهت و فراوانی آن است. قدرت حمل مستقیم باد محدود به ذراتی می گردد که قطر آنها کمتر از 2 میلیمتر باشد. این پژوهش سعی دارد که به بررسی ویژگیهای ژئومورفولوژیکی برخانهای بخش غربی دشت بزرگ لوت در شرق شهداد بپردازد. تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی مبتنی بر روشهای آماری، کتابخانه ای و میدانی است. بدین صورت که ابتدا منطقه مورد مطالعه از روی عکسهای ماهواره ای و هوائی شناسایی و سپس با سفر میدانی به منطقه اقدام به اندازه گیری ویژگیهای مورفومتری 16 عدد از بر خانهای منطقه و همچنین نمونه برداری از 10 برخان (از هر برخان 7 نمونه) شد. پس از آن در آزمایشگاه عملیات گرانولومتری بر روی نمونه ها انجام شده و همچنین به تحلیل آماری ویژگیهای موفومتری برخان هاپرداخته شد. همچنین به بررسی تغییرات مساحت و پیشروی (جابجائی) ریگ مورد مطالعه (که برخانها در آن قرار داشتند) در طول دوره زمانی 53 ساله (1956 – 2009) پرداخته شد. نتایج تحلیل همبستگی پارامترهای مورفومتری نشان می دهد که بیشتر پارامترها در سطح 99 درصد معناداری با یکدیگر قرار دارند، بدین معنا که تغییر در یک پارامتر، تغییر در دیگری را سبب می شود. تحلیل های آماری نشان می دهد که بیشترین طول دامنه رو به باد برخان ها حدود 68 متر است که مربوط به برخان شماره 7 بوده و کمترین طول دامنه رو به باد 8.2 متر است که مربوط به برخان شماره 11 می باشد همچنین میانگین طول دامنه رو به باد کلیه برخانهای مورد بررسی 31.19 متر است، علاوه بر این انحراف معیار طول دامنه رو به باد برخانهای مورد بررسی 15.39، واریانس 237.07، چولگی آنها 0.72 و کشیدگی آنها 0.78 می باشد، همچنین میانگین طول بازوهای راست بیشتر از بازوهای چپ می باشد، و این نشان دهنده این موضوع بسیار مهم می باشد که بازوهای راست برخان های مورد مطالعه بیشتر در معرض بادهای غالب منطقه قرار دارند و در نتیجه دارای طول بیشتری نسبت به بازوهای چپ هستند. میانگین پهنای مجموعه برخان ها 40.6 متربوده و میانگین طول آنها 56.01 متر است. انحراف معیار پهنای برخان ها 19.37 و انحراف معیار طول 25.35 می باشد. واریانس پهنا 375.56 و واریانس طول 642.78 است. علاوه بر این میزان چولگی پهنا 0.93 و چولگی طول0.38 بوده و کشیدگی پهنا 1.76 و کشیدیگی طول 0.41 می باشد. نتایج گرانولومتری نشان می دهد که بیشترین فراوانی نمونه ها مربوط ماسه های با اندازه 250 تا 500 میکرون (54.4 درصد) می باشد و نمونه 125 تا 250 در مقام دوم(36.64 درصد) و نمونه 63 تا 125 میکرون در مقام سوم (6.31 درصد) فراوانی قرار دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه و تحلیل ویژگی‎های ژئومورفولوژیکی نبکاهای چهار گونه‎ی گیاهی در غرب دشت لوت (شرق شهداد ـ دشت تکاب)

نبکا یکی از اشکال تراکمی ماسه‎های بادی است که تحت تأثیر پوشش گیاهی و به‎دام‎انداختن ماسه‎های بادی در محیط‎های بیابانی و نیمه‎بیابانی به‎وجود می‎آید. این پژوهش به بررسی ویژگی‎های اکوژئومورفولوژیکی نبکاهای گیاهان جنس Tamarix و Prosopis koelziana در غرب دشت لوت پرداخته است. به این‎گونه که پس از شناسایی محدوده‎ی مورد مطالعه با استفاده از ترانسکت، نبکاهای مورد نظر انتخاب و ویژگی‎های مورفومتری نبکاها...

full text

مقایسه و تحلیل ویژگی‎های ژئومورفولوژیکی نبکاهای چهار گونه‎ی گیاهی در غرب دشت لوت (شرق شهداد ـ دشت تکاب)

نبکا یکی از اشکال تراکمی ماسه‎های بادی است که تحت تأثیر پوشش گیاهی و به‎دام‎انداختن ماسه‎های بادی در محیط‎های بیابانی و نیمه‎بیابانی به‎وجود می‎آید. این پژوهش به بررسی ویژگی‎های اکوژئومورفولوژیکی نبکاهای گیاهان جنس tamarix و prosopis koelziana در غرب دشت لوت پرداخته است. به این‎گونه که پس از شناسایی محدوده‎ی مورد مطالعه با استفاده از ترانسکت، نبکاهای مورد نظر انتخاب و ویژگی‎های مورفومتری نبکاها...

full text

تحلیل مورفومتری پیکان های ماسه ای حاصل از گونه خارشتر (alhagi maurorum) در غرب دشت لوت (شرق شهداد)

وسعت زیادی از پهنه ایران را سطوح نسبتاً هموار و کم ارتفاعی تشکیل می دهد که به دلیل ارتفاع اندک و سایر عوامل اقلیمی، از شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردارند. فقر پوششگیاهی و همواری نسبی، موجب غلبه فرآیندهای کندوکاو و تراکم بادی در این مناطق شدهاست. میزان فرسایش بادی و حجم نقل و انتقال مواد، وابسته به ویژگی های باد اعم ازسرعت، جهت و فراوانی آن است. قدرت حمل مستقیم باد محدود به ذراتی می گردد که ق...

full text

استقرارهای پیش از تاریخ دشت لوت، جنوب شرق ایران

دوازده فصل کاوش­های باستان­شناختی­ در محوطۀ شهداد، اهمیت حاشیۀ غربی بیابان لوت واقع در جنوب شرق ایران را به لحاظ باستان­شناختی افزون‌تر کرده است. در سال 1390 دشت لوت بررسی باستان‌شناختی شد، حاصل آن شناسایی 87 محوطۀ باستانی از هزارۀ پنجم پ.م تا دورۀ اسلامی بوده است. مقالۀ پیش­رو به زیستگاه­های پیش از تاریخ دشت لوت می­پردازد که متعلق به هزاره­های پنجم تا دوم پ.م هستند. به علت قرار گرفتن منطقۀ مور...

full text

پرندگان دشت لوت

تاکنون مطالعات کاملی درباب جانوران ایران بخصوص جانوران مناطق بیابانی صورت نگرفته و گزارشهای موجودهم راهنمای کاملی برای تعیین جانوران این منطقه نخواهد شد. مسافرتهای علمی گوناگونی بمنظور جانورشناسی در ایران انجام شده که برخی از این مسافرتها را هیئت علمی دانشگاهی ایران انجام داده اند. مسافرتهایی که از طرف مؤسسه جغرافیایی دانشگاه تهران در منطقه های لوت انجام گرفت مشتمل بر گروههای تحقیقاتی مختلف ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
ژئوموروفولوژی کاربردی ایران

جلد ۲، شماره ۳، صفحات ۶۵-۷۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023